بهینه سازی مرحله پرآوری شاخساره و ریزغده زایی درون شیشه ای در سیب زمینی رقم آگریا

ازدیاد سیب زمینی توسط اندام های غیرجنسی صورت گرفته و امکان انتقال بیماری های سیستمیک (بیماری های باکتریایی و ویروسی( وجود داشته و این بیماری ها باعث افت شدید عملکرد می گردند، لذا دسترسی به گیاهان سالم از طریق کشت مریستم و بدنبال آن تولید ریزغده ضروری است. ریزغده زایی از ریزنمونه های تک گره با شاخساره های درون شیشه ای انجام می شود. بنابراین برای حداکثر تولید ریزغده لازم است که مرحله پرآوری شاخساره با کارایی بیشتر انجام شود. اثر غلظت های مختلف تیامین (1/0 و10 میلی گرم بر لیتر)، پیریدوکسین و اسید نیکوتینیک (هر کدام 5/0 و50 میلی گرم بر لیتر)، در ترکیب با bap (0/0، 2 و 4 میلی گرم بر لیتر) بر پرآوری شاخساره در آزمایشگاه کشت بافت و ریزازدیادی گروه علوم باغبانی دانشگاه تبریز بررسی شد. گره های حاصل از شاخساره های درون شیشه ای روی محیط کشتms به منظور پرآوری شاخساره کشت شدند و در اتاق رشد با فتوپریود 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و دمای 2±25 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. پس از یک ماه تعداد شاخساره جانبی، طول شاخساره، تعداد گره و ریشه و درصد کالوس تحتانی اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تعداد شاخساره جانبی، طول شاخساره، تعدادگره و ریشه و درصد کالوس تحتانی تحت تاثیر تیمارهای اعمال شده قرار گرفت. محیط کشت دارای 50 میلی گرم بر لیتراسید نیکوتینیک، 50 میلی گرم بر لیتر پیریدوکسین، 10 میلی گرم بر لیتر تیامین و 4 میلی گرم بر لیترbap، از بالاترین تعداد شاخه جانبی برخوردار بود. غلظت سه ویتامین در طول شاخساره اصلی اثر معنی داری نداشت. حداکثر طول شاخه جانبی در 5/0 میلی گرم بر لیتر پیریدوکسین در هر دو غلظت تیامین و در غلظت 50 میلی گرم بر لیتر پیریدوکسین فقط در 10 میلی گرم بر لیتر تیامین مشاهده شد. در غلظت های بالای bap، غلظت تیامین در تعداد گره شاخساره اصلی نقش تعیین کننده داشت. بیشترین تعداد گره شاخه جانبی در 5/0 میلی گرم بر لیتر نیکوتینیک مشاهده شد. بالاترین درصد تشکیل ریشه و پایین ترین درصد کالوس تحتانی در محیط کشت فاقد bap و دارای ویتامین های ms بدست آمد. به منظور بررسی اثر منبع کربن بر ریزغده زایی از 5 غلظت ساکارز (80، 100، 120، 140 و 160 گرم بر لیتر) و 80 گرم بر لیتر ساکارز با 5 غلظت مانیتول (0/0، 10، 20، 30 و 40 گرم بر لیتر) بر آغازش، تشکیل و رشد ریزغده ادامه چکیده استفاده شد. گره های حاصل از شاخساره های درون شیشه ای روی محیط کشتms به منظور ریزغده زایی کشت شدند و در تاریکی مداوم و دمای 2±20 درجه سانتیگراد در اتاق رشد نگهداری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که آغازش و تشکیل ریزغده، طول، قطر، وزن و سرعت آغازش تحت تاثیر تیمارهای اعمال شده قرار گرفت. ساکارز در فرآیند ریزغده زایی برتر از مانیتول بود. مانیتول بکار برده شده در محیط کشت، منجر به کاهش ریزغده زایی شد. افزایش ساکارز، تعداد ریزغده را بدون کاهش وزن به طور موثر افزایش داد. بنابراین استفاده از سطوح بالای ساکارز در تشکیل ریزغده در شرایط درون شیشه ای مفید واقع شد